การดูแลเรื่องกิจกรรมยามว่างของผู้สูงอายุ ควรเป็นหน้าที่ของลูกหลาน คนใกล้ชิด หรือผู้ดูแล ช่วยให้คำแนะนำ โดยต้องคำนึงถึงความชอบ ความปลอดภัย และประโยชน์เป็นหลัก ซึ่งมีหลายกิจกรรมให้เลือกทำตามศักยภาพของแต่ละคน ดังนี้
• กิจกรรมทางสังคม
ส่วนมากกิจกรรมทางสังคมที่ผู้สูงอายุสนใจ คือ การเข้าวัด ทำบุญ ฟังธรรม เป็นอาสาสมัครในมูลนิธิหรือหน่วยงานต่าง ๆ หรือพบปะเพื่อนฝูง นั่งคุยกันบ้าง การร่วมกิจกรรมทางสังคม จะทำให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพจิตดีขึ้น ไม่คิดซึมเศร้า หรือเหงาอยู่คนเดียว หากผู้สูงอายุไม่ชอบการพบปะเพื่อนฝูง หรือไม่ชอบออกไปนอกบ้าน อาจจะหาโอกาสชวนเพื่อน ๆ ของท่านมาที่บ้านบ้าง หรือพาลูกหลานมาเยี่ยมบ่อย ๆ ก็เป็นกำลังใจที่ดีมากอย่างหนึ่ง
• กิจกรรมทางสังคม
ส่วนมากกิจกรรมทางสังคมที่ผู้สูงอายุสนใจ คือ การเข้าวัด ทำบุญ ฟังธรรม เป็นอาสาสมัครในมูลนิธิหรือหน่วยงานต่าง ๆ หรือพบปะเพื่อนฝูง นั่งคุยกันบ้าง การร่วมกิจกรรมทางสังคม จะทำให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพจิตดีขึ้น ไม่คิดซึมเศร้า หรือเหงาอยู่คนเดียว หากผู้สูงอายุไม่ชอบการพบปะเพื่อนฝูง หรือไม่ชอบออกไปนอกบ้าน อาจจะหาโอกาสชวนเพื่อน ๆ ของท่านมาที่บ้านบ้าง หรือพาลูกหลานมาเยี่ยมบ่อย ๆ ก็เป็นกำลังใจที่ดีมากอย่างหนึ่ง
ภาพโดย : pressfoto - www.freepik.com
https://www.freepik.com/free-photo/modern-seniors-taking-picture-themselves_5399108.htm
• กิจกรรมการออกกำลังกาย
แม้ว่าผู้สูงอายุจะมีข้อจำกัดทางด้านร่างกาย แต่ก็ต้องพยายามออกกำลังกายบ้าง การออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุ จะช่วยให้เคลื่อนไหวร่างกายได้ดีขึ้น เจ็บป่วยน้อยลง สุขภาพจิตดี แข็งแรงกว่าผู้สูงอายุที่ไม่ได้ออกกำลังกาย โดยผู้สูงอายุควรออกกำลังกายแบบแอโรบิก เช่น วิ่งเหยาะ ๆ เดินเร็ว การว่ายน้ำ - เดินในน้ำ การบริหารท่าต่าง ๆ การขี่จักรยาน การรำมวยจีน การฝึกโยคะ หรือการฝึกในสวนสุขภาพ ฯลฯ
กิจกรรมการเล่นกีฬาหรือเกม กีฬาและเกมไม่ใช่เป็นเพียงการออกกำลังเท่านั้น กีฬาที่ใช้ความคิด และเคลื่อนไหวน้อยก็มี ซึ่งช่วยในการฝึกสมอง และยังได้ความสนุกสนาน ได้สุขภาพที่แข็งแรงอีกด้วย
แม้ว่าผู้สูงอายุจะมีข้อจำกัดทางด้านร่างกาย แต่ก็ต้องพยายามออกกำลังกายบ้าง การออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุ จะช่วยให้เคลื่อนไหวร่างกายได้ดีขึ้น เจ็บป่วยน้อยลง สุขภาพจิตดี แข็งแรงกว่าผู้สูงอายุที่ไม่ได้ออกกำลังกาย โดยผู้สูงอายุควรออกกำลังกายแบบแอโรบิก เช่น วิ่งเหยาะ ๆ เดินเร็ว การว่ายน้ำ - เดินในน้ำ การบริหารท่าต่าง ๆ การขี่จักรยาน การรำมวยจีน การฝึกโยคะ หรือการฝึกในสวนสุขภาพ ฯลฯ
กิจกรรมการเล่นกีฬาหรือเกม กีฬาและเกมไม่ใช่เป็นเพียงการออกกำลังเท่านั้น กีฬาที่ใช้ความคิด และเคลื่อนไหวน้อยก็มี ซึ่งช่วยในการฝึกสมอง และยังได้ความสนุกสนาน ได้สุขภาพที่แข็งแรงอีกด้วย
• กิจกรรมการท่องเที่ยว
ในกรณีที่ผู้สูงอายุยังมีกลุ่มเพื่อน ๆ วัยเดียวกัน ควรส่งเสริม สนับสนุนให้ออกจากบ้านบ้าง ไม่ว่าจะเป็นการรวมกลุ่มทานข้าวนอกบ้าน การท่องเที่ยวใกล้ ๆ บ้านที่ใช้เวลาไม่นาน หรือการไปท่องเที่ยวไกล ๆ เป็นการเปิดหูเปิดตา มีผลดีต่อสุขภาพจิตของผู้สูงอายุมาก หรือถ้าผู้สูงอายุไม่ได้มีกลุ่มเพื่อน อย่างน้อยการพาผู้สูงอายุออกมาทานข้าวนอกบ้านกับลูกหลานอาทิตย์ละครั้ง ก็ช่วยให้ผู้สูงอายุมีจิตใจดีขึ้นได้มาก
ในกรณีที่ผู้สูงอายุยังมีกลุ่มเพื่อน ๆ วัยเดียวกัน ควรส่งเสริม สนับสนุนให้ออกจากบ้านบ้าง ไม่ว่าจะเป็นการรวมกลุ่มทานข้าวนอกบ้าน การท่องเที่ยวใกล้ ๆ บ้านที่ใช้เวลาไม่นาน หรือการไปท่องเที่ยวไกล ๆ เป็นการเปิดหูเปิดตา มีผลดีต่อสุขภาพจิตของผู้สูงอายุมาก หรือถ้าผู้สูงอายุไม่ได้มีกลุ่มเพื่อน อย่างน้อยการพาผู้สูงอายุออกมาทานข้าวนอกบ้านกับลูกหลานอาทิตย์ละครั้ง ก็ช่วยให้ผู้สูงอายุมีจิตใจดีขึ้นได้มาก
ภาพโดย freepik - www.freepik.com
จาก : https://www.freepik.com/free-photo/full-shot-women-man-holding-hands_9908603.htm
ควรจัดให้ผู้สูงอายุได้ทำสิ่งที่ชอบ เพื่อเป็นการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ และคลายเหงา เช่น เข้าสปาดูแลตัวเอง ทำงานฝีมือ ทำอาหาร ร้องรำทำเพลง หรือจัดสวน เป็นต้น นอกจากจะฝึกให้ได้พัฒนาสมองอยู่ทุกวันแล้ว ยังเป็นกิจกรรมที่ทำให้ผู้สูงอายุมีความภูมิใจในตนเองได้อีกด้วย
ภาพโดย : jcomp - www.freepik.com
https://www.freepik.com/free-photo/elderly-couples-talking-together-plant-trees-pots_4107870.htm
https://www.freepik.com/free-photo/elderly-couples-talking-together-plant-trees-pots_4107870.htm
• กิจกรรมการเล่นโซเชียล
นอกจากนี้การเล่นโซเชียล ทั้งไลน์และเฟซบุ๊ก จะมีประโยชน์มาก ที่สำคัญนอกจากทำให้เราเป็นผู้สูงวัยที่ไม่ตกยุคแล้ว ยังทำให้รู้ข่าวสารต่างๆ บนโลกออนไลน์อีกด้วย หรือแม้แต่การดูหนัง สารคดี กีฬาต่าง ๆ ผ่านเว็บไซต์ยูทูบได้ ตลอดจนใช้เป็นช่องทางในการส่งต่อความรู้ดี ๆ ให้คนอื่นที่รู้จักด้วย ดังนั้นถ้าผู้สูงอายุจะหันมาใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์โดยการเรียนรู้การเล่นโซเชียลในวัยเกษียณ ก็ทำให้มีเพื่อน ไม่เหงา และมีสุขภาพจิตที่ดี 
ภาพโดย : freepik - www.freepik.com
https://www.freepik.com/free-photo/elderly-couple-laughing-looking-smartphone_5162263.htm
https://www.freepik.com/free-photo/elderly-couple-laughing-looking-smartphone_5162263.htm
แต่อย่างไรก็ตาม การเลือกทำกิจกรรมทำในยามว่าง ก็ต้องดูศักยภาพของผู้สูงอายุด้วย ว่ามีความพร้อมหรือไม่ ไม่ว่าจะเป็นความพร้อมทางด้านร่างกาย หรือเงินทอง
เรียบเรียง :
นางณิชากร เมตาภรณ์ ครูชำนาญการพิเศษ สถาบัน กศน. ภาคเหนือ
อ้างอิง :
สถาบัน กศน.ภาคตะวันออก. (ม.ป.ป.). การดูแลและส่งเสริมคุณภาพผู้สูงอายุ สำหรับผู้ดูแลผู้สูงอายุ.
สถาบัน กศน.ภาคตะวันออก. (ม.ป.ป.). การดูแลและส่งเสริมคุณภาพผู้สูงอายุ สำหรับผู้ดูแลผู้สูงอายุ.
cheewajitmedia. (2563, 11 มิถุนายน). 5 กิจกรรมเพื่อผู้สูงอายุ เพิ่มสุข สร้างกายแข็งแรง. สืบค้นจาก https://goodlifeupdate.com/healthy-body/157676.html
ไทยโพสต์. (2562, 27 มีนาคม). สร้างความสุขให้คนวัยเก๋า ติด#กิจกรรมที่ชอบและใช่. สืบค้นจาก
https://www.thaipost.net/main/detail/32311
