การออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุ ด้วยอุปกรณ์ยางยืด


เมื่อคนเราอายุมากขึ้นสภาพร่างกายก็จะเสื่อมลงตามอายุขัย จะเริ่มเสื่อมและมีความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นช่วงอายุ 30 ปีขึ้นไป และสภาพจิตใจมีการเปลี่ยนแปลงง่าย ขี้หงุดหงิด และมีความวิตกกังวล การออกกำลังกายด้วยเครื่องออกกำลังกายกลางแจ้ง เป็นวิธีที่หนึ่งที่ช่วยให้ผู้สูงมีกิจกรรมทำร่วมกับผู้อื่น ทำให้รู้สึกผ่อนคลายสามารถช่วยเพิ่มศักยภาพและประสิทธิภาพในด้านร่างกายให้กับผู้สูงอายุได้
การออกกำลังกายด้วยเครื่องออกกำลังกายกลางแจ้งสำหรับผู้สูงอายุ นอกจากช่วยให้สภาพจิตใจคลายความวิตกกังวล และรู้สึกสนุกสนานจากการทำกิจกรรมร่วมกับคนอื่นๆที่อยู่ในวัยเดียวกัน ทำให้ได้พบปะพูดคุย ช่วยให้ไม่รู้สึกโดดเดี่ยวหรือว้าเหว่ และยังมีผลดีต่อสุขภาพทำให้สามารถเคลื่อนไหวร่างกายได้อย่างคล่องแคล่ว และลดความเสี่ยงในเรื่องอาการเจ็บไข้ได้ป่วยให้ลดลงด้วย

การเลือกใช้อุปกรณ์ออกกำลังกายของผู้สูงอายุ
อันดับแรกต้องทราบจุดประสงค์ในการออกกำลังกายเสียก่อน เช่น การออกกำลังกายเพื่อบำบัดหรือบรรเทาอาการความเจ็บป่วย และการออกกำลังกายเพื่อดูแลสุขภาพ เมื่อทราบจุดประสงค์ในการออกกำลังกายแล้วก็สามารถเลือกเครื่องออกกำลังกายกลางแจ้งให้เหมาะกับสภาพร่างกายของผู้สูงอายได้ เช่น

  1. การออกกำลังกายเพื่อบำบัดหรือบรรเทาอาการเจ็บป่วย เครื่องออกกำลังกายกลางแจ้งที่เหมาะสม เช่น จักรยานปั่นออกกำลังกาย เพราะเป็นอุปกรณ์ออกกำลังกายที่ไม่มีแรงกระแทกที่ข้อเข่า ผู้สูงอายุใช้เวลาในการปั่นจักรยายออกกำลังกายเพียงวันละ 15-20 นาที เป็นประจำย่างสม่ำเสมอช่วยให้ปอดและหัวใจแข็งแรง หลอดเลือดขยายตัว การไหลเวียนของโลหิตดีขึ้นก็สามารถทำให้ร่างกายแข็งแรงอายุยืนได้
  2. การออกกำลังกายเพื่อดูแลสุขภาพ เป็นการออกกำลังกายเพื่อให้กล้ามเนื้อแข็งแรง ทำให้การเต้นของหัวใจดีขึ้นส่งผลให้มีสุขภาพที่ดี สำหรับเครื่องออกกำลังกายกลางแจ้งที่เหมาะสม เช่น เครื่องออกกำลังกายกึ่งสเต็ป ที่ถูกออกแบบมาให้ลดการกระแทกลดการเสียดสีจากข้อเท้า ลู่เดินกึ่งสเต็ป หรือเครื่องเดินวงรี ก็เป็นอุปกรณ์ออกกำลังกายอีกชนิดหนึ่งที่เหมาะสำหรับผู้สูงอายุที่ต้องการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพที่

เครื่องออกกำลังกายกลางแจ้งมีหลากหลายประเภทและหลายชนิด ซึ่งผู้สูงอายุสามารถเลือกใช้อุปกรณ์ได้ตามความเหมาะสมของสภาพร่างกาย นอกจากเลือกอุปกรณ์ออกกำลังกายตามสวนสาธารณะหรือลานกีฬาเพื่อสุขภาพแล้ว เครื่องออกกำลังกายที่เหมาะสำหรับผู้สูงอายุบางชนิด ยังสามารถเคลื่อนย้ายและติดตั้งได้ง่าย ทำให้เลือกซื้อไว้สำหรับการออกกำลังได้ทุกที่ตามความเหมาะสมกับสุขภาพร่างกาย และความต้องการของผู้สูงอายุ

การออกกำลังกายด้วยอุปกรณ์ยางยืด 
วัยสูงอายุเป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงของระบบการทำงานต่างๆในร่างกาย การเสื่อมของอวัยวะที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องทำให้ประสิทธิภาพการทำงานลดลง กล้ามเนื้ออ่อนแรงและเมื่อยล้าง่าย มีการเสื่อมของกระดูก ข้อต่อและเอ็น  การทำงานประสานกันของกล้ามเนื้อเสื่อมถอยลง เป็นสาเหตุให้มีท่าการเคลื่อนไหวที่ผิดปกติ ขาดความมั่นคง ทำให้โอกาสที่จะเกิดอุบัติเหตุหรือการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อและข้อต่อต่างๆ มีมากขึ้น ดังนั้นการออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ จะส่งผลในการเพิ่มประสิทธิภาพการเคลื่อนไหวและการทรงตัว บำบัดรักษาอาการข้อติด กระดูกบาง จึงเป็นความจำเป็นอย่างหนึ่งที่ผู้สูงอายุควรให้ความสำคัญ 

กิจกรรมผู้สูงอายุทำอุปกรณ์ยางยืดเพื่อนำไปใช้ในการออกกำลังกาย 
กศน.อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา

การออกกำลังกายด้วยอุปกรณ์ยางยืดเป็นวิธีการออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้ออีกประเภทหนึ่งที่ใช้กล้ามเนื้อออกแรงต้านเพื่อเพิ่มความแข็งแรง โดยอาศัยแรงดึงกลับของยางยืด (Elastic Band)  เข้ามาเกี่ยวข้อง  โดยยางยืดจะมีปฏิกิริยาสะท้อนกลับหรือมีแรงดึงกลับจากการถูกดึงให้ยืดออก ที่เรียกว่า สเทรทช์ รีเฟล็กซ์ (Stretch Reflex) ทุกครั้งที่ยางถูกกระตุ้นหรือถูกดึงให้ยืดออก ซึ่งเป็นคุณสมบัติพิเศษของยางยืดที่จะส่งผลต่อการช่วยกระตุ้นระบบประสาทส่วนที่รับรู้ความรู้สึกของกล้ามเนื้อและข้อต่อ ให้มีปฏิกิริยาการรับรู้และตอบสนองต่อแรงดึงของยางที่กำลังถูกยืด  ซึ่งจะเป็นผลดีต่อการพัฒนาและบำบัดรักษาระบบการทำงานของประสาทกล้ามเนื้อ ช่วยป้องกันการเสื่อมสภาพของโครงสร้างร่างกาย ทำให้กล้ามเนื้อมีความตึงตัว กระชับได้สัดส่วน ช่วยพัฒนาความสัมพันธ์และความมั่นคงในการทรงตัวในแต่ละอิริยาบถของการเคลื่อนไหว  ส่งผลให้ดูกระฉับกระเฉงคล่องแคล่วว่องไวขึ้น  ยิ่งไปกว่านั้นการออกกำลังกายประเภทนี้ยังช่วยกระตุ้นให้เกิดการสะสมแคลเซียมเก็บไว้ในกระดูก ทำให้กระดูกมีความหนาแน่น (Bone Density) และแข็งแรงเพิ่มขึ้น ช่วยป้องกันปัญหาโรคกระดูกบาง โรคกระดูกพรุน อาการข้อติดและข้อเสื่อม อีกด้วย

กิจกรรมการออกกำลังกายด้วยยางยืดของผู้สูงอายุ กศน.อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา

ข้อดีของการออกกำลังกายด้วยอุปกรณ์ยางยืด
  1. สะดวกและประหยัดเวลา เราสามารถออกกำลังกายด้วยยางยืดได้เองตลอดเวลาที่สะดวก โดยไม่มีข้อจำกัดในเรื่องของสถานที่ ไม่ว่าจะเป็นการออกกำลังกายที่บ้าน ที่โต๊ะทำงาน ในสำนักงาน ในสวนหลังบ้าน ฯลฯ ก็ทำได้โดยทันที  
  2. เป็นอุปกรณ์ออกกำลังกายที่ใช้พื้นที่จัดเก็บน้อย เมื่อใช้เสร็จก็สามารถพับแผ่นยางแล้ววางเก็บไว้ น้ำหนักเบา พกพาสะดวก  
  3. เลือกปรับระดับการออกกำลังกายได้ตามความเหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นผู้เริ่มต้นหรือผู้เชี่ยวชาญ ก็สามารถปรับตามความต้องการ โดยแผ่นยางยืดจะถูกออกแบบให้มีหลายสี แต่ละสีจะมีความแตกต่างในความหนืดที่ทำให้เกิดแรงต้านน้ำหนักเมื่อถูกยืดออกที่ต่างกัน  ซึ่งผู้ใช้สามารถเลือกใช้ได้ตามสมรรถนะความแข็งแรงของกล้ามเนื้อของตนเอง และเลือกปรับระดับให้มากขึ้นตามเป้าหมายความแข็งแรงที่ต้องการ
  4. สามารถออกแบบวิธีการออกกำลังกายได้อย่างหลากหลาย  ด้วยลักษณะของยางยืดที่สามารถจัดการเคลื่อนไหวได้โดยอิสระและหลายระนาบ จึงได้มีการออกแบบวิธีการออกกำลังกายด้วยยางยืดอย่างหลากหลาย ซึ่งผู้ใช้สามารถเลือกบริหารร่างกายได้ตามความเหมาะสม และตามเป้าหมายความแข็งแรงของกล้ามเนื้อเฉพาะส่วนที่ต้องการ อีกทั้งยังสามารถใช้ทดแทนการออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อในรูปแบบอื่นได้ เช่น การวิดพื้น หรือ ยกดัมเบล ในรูปแบบที่ง่าย สะดวก ปลอดภัยต่อกล้ามเนื้อและกระดูกมากกว่า เพราะไม่มีการกระโดดและกระแทก ด้วยเหตุนี้แผ่นยางยืดจึงเป็นอุปกรณ์อีกประเภทหนึ่งที่นักกายภาพบำบัดเลือกใช้ในการฟื้นฟูสมรรถภาพและความแข็งแรงของกล้ามเนื้อในการรักษาร่วมทางการแพทย์
กิจกรรมการออกกำลังกายด้วยยางยืดของผู้สูงอายุ กศน.อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา

สุขภาพดี ร่างกายแข็งแรงเป็นสิ่งที่ทุกคนพึงปรารถนา การดูแลส่งเสริมสุขภาพจะต้องดูแลและส่งเสริมทั้งสุขภาพกายและสุขภาพจิต การออกกำลังกายจึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่สามารถทำให้สุขภาพกายและสุขภาพจิตของคนเราแข็งแรง การออกกำลังกายที่มีคุณค่า ไม่จำเป็นต้องมีราคาแพง เพราะความสำคัญของการออกกำลังกายอยู่ที่การได้ใช้ร่างกายในการเคลื่อนไหวหรือเคลื่อนที่อย่างไรให้ถูกต้องเหมาะสม สม่ำเสมอและเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อตนเอง การออกกำลังกายด้วยยางยืดจึงเป็นการออกกำลังกายอีกวิธีหนึ่งที่นอกจากจะช่วยพัฒนากล้ามเนื้อ กระดูก ข้อต่อ และระบบโครงสร้างร่างกายให้แข็งแรงแล้ว ยังช่วยกระตุ้นและพัฒนาการรับรู้สั่งงานของเซลล์ประสาท ทำให้ร่างกายสดชื่นกระปรี้ประเปร่า แข็งแรง เพิ่มความยืดหยุ่น และพัฒนาการทรงตัว ช่วยเพิ่มความมั่นใจในบุคลิกภาพ รูปร่าง ทรวดทรงที่กระชับได้สัดส่วน และที่สำคัญเป็นการออกกำลังกายที่สะดวก ไม่ต้องลงทุนซื้อหามาด้วยราคาแพงเพื่อแลกกับสุขภาพที่ดี

เรียบเรียง :
พิภพ ทรายคำ ครู กศน.ตำบล กศน.อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา 
นายอุดร คำบุญเรือง ครู กศน.ตำบล กศน.อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา

อ้างอิง :
มาออกกำลังกายด้วยอุปกรณ์ยางยืดกันดีกว่า. สืบค้น 8 มิถุนายน 2562. จาก http://www.healthymax.co.th/idea_detail.aspx?id=23