การเลือกใช้วิธีการและเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล

การพิจารณาเลือกใช้วิธีการและเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล สามารถพิจารณาดังนี้
วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล : การสังเกต
เครื่องมือที่ใช้ : แบบสังเกต
วิธีการนำเครื่องมือไปใช้ : ใช้ในการรวบรวมข้อมูล โดยสังเกตพฤติกรรมของคนหรือสัตว์ แล้วบันทึกในแบบสังเกต ซึ่งควรกำหนดรายการที่จะสังเกตเอาไว้ การสังเกตจะได้ผลดี ถ้าทำโดยผู้ถูกสังเกตไม่รู้ตัว จะได้ข้อมูลเชิงคุณภาพ แต่สามารถแปลงเป็นข้อมูลเชิงปริมาณได้ ในกรณีที่เป็นการสังเกตสภาพทางภูมิศาสตร์ หรือโครงสร้างทางวัตถุ เช่น ศึกษาสภาพชุมชน การจัดร้านค้า หรือการจัดสำนักงาน ผู้สังเกตจะบันทึกสิ่งที่สังเกตพบหรือเห็นลงในแบบสังเกต และมักมีการบันทึกแผนที่ หรือแผนผังด้วย
วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล : การสัมภาษณ์
เครื่องมือที่ใช้ : แบบสัมภาษณ์
วิธีการนำเครื่องมือไปใช้ : ใช้ในการรวบรวมข้อมูล โดยการสนทนา สอบถามปากเปล่า โดยมีการบันทึกข้อมูลในแบบสัมภาษณ์ ซึ่งควรกำหนดประเด็นการสัมภาษณ์ไว้ล่วงหน้า ข้อมูลที่ได้เป็นทั้งข้อมูลเชิงปริมาณและข้อมูลเชิงคุณภาพ
วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล : การสอบถาม
เครื่องมือที่ใช้ : แบบสอบถาม
วิธีการนำเครื่องมือไปใช้ : ใช้ในการรวบรวมข้อมูลที่เป็นความคิดเห็น ความต้องการ สภาพปัญหา เป็นต้น โดยให้ผู้ตอบเขียนหรือเลือกคำตอบ ซึ่งคำตอบนี้ไม่มีถูกหรือผิด อาจจะถามนักศึกษา ครูผู้บริหาร ผู้นำชุมชนหรือคนในชุมชน ข้อมูลที่ได้เป็นทั้งข้อมูลเชิงปริมาณและข้อมูลเชิงคุณภาพ
วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล : การสนทนากลุ่ม (Focus Group)
เครื่องมือที่ใช้ : แบบบันทึกประเด็นการสนทนา
วิธีการนำเครื่องมือไปใช้ : ใช้ในการรวบรวมความคิดเห็นกลุ่มเล็ก (ไม่เกิน 15 คน) เกี่ยวกับเรื่องใดเรื่องหนึ่ง ซึ่งควรกำหนดประเด็นการสนทนาไว้ล่วงหน้า เช่น การเชิญนักศึกษาและครูมาสนทนาเกี่ยวกับปัญหาการใช้ชุดวิชาและหาแนวทางแก้ไข จะได้ข้อมูลเชิงคุณภาพ
วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล : การทดสอบ
เครื่องมือที่ใช้ : แบบทดสอบ
วิธีการนำเครื่องมือไปใช้ : ใช้ในการรวบรวมข้อมูลที่เป็นการวัดความสามารถด้านสติปัญญา อาจจะใช้แบบทดสอบหรือข้อสอบที่มีอยู่แล้วหรือสร้างใหม่ โดยให้ผู้ให้ข้อมูลเขียนคำตอบ จะได้ข้อมูลเชิงปริมาณ เช่น ข้อสอบแบบอัตนัย ข้อสอบแบบปรนัย เป็นต้น

เขียน/เรียบเรียง :
อรวรรณ ฟังเพราะ ครู ชำนาญการพิเศษ 
รสาพร หม้อศรีใจ ครู ชำนาญการพิเศษ
ส่วนวิจัยและพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สถาบัน กศน.ภาคเหนือ

อ้างอิง :
สถาบันพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย. (2560). คู่มือการพัฒนาหลักสูตร สำหรับครู กศน.. ลำปาง : บอยการพิมพ์.

บทความที่เกี่ยวข้อง :
เทคนิควิธีและเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล 
เทคนิคการเก็บรวบรวมข้อมูล : การสนทนากลุ่ม (Focus group)
เทคนิคการเก็บรวบรวมข้อมูล : การสัมภาษณ์